قیصر امین پور و خیام نیشابوری
اغلب ما خیام را به عنوان شاعری توانا می شناسیم که صاحب رباعیات و اشعار زیبایی می باشد اما غالبا در مورد دیگر ابعاد زندگی خیام نیشابوری کم تر شنیده ایم پس برآن شدیم تا همه جنبه های زندگی حکیم خیام نیشابوری به شما عزیزان معرفی کنیم و پس از آن نیز زیباترین اشعار وی را با هم مرور نماییم.
تصویری که در زیر مشاهده می نمایید تندیس خیام نیشابوری در سازمان ملل می باشد. نابغه ای که متاسفانه آن طور که باید و شاید او را نشناخته ایم. در ادامه جنبه های بیشتری از زندگی خیام را با هم مرور خواهیم نمود.
تندیس خیام نیشابوری در سازمان ملل
زندگینامه خیام نیشابوری
خیام نیشابوری در قرن 5 هجری در شهر نیشابور پا به هستی نهاد. فقه را در میان سالی در محضر امام موفق نیشابوری تعلیم یافت، حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستارهشناسی را نیز آموخت. بعضی نوشتهاند که او فلسفه را مستقیماً از زبان یونانی آموخته است.
خیام نیشابوری در حدود 449 تحت حمایت و پشتیبانی ابوطاهر، قاضیالقضات سمرقند، کتابی درباره ی معادله های درجه ی سوم به زبان عربی نوشت تحت عنوان “رساله فی البراهین علی مسائل الجبر و المقابله” و چون با نظامالملک طوسی رابطه ای خوب داشت، این کتاب را پس از نگارش به خواجه تقدیم نمود. بعد از این دوران خیام به دعوت سلطان جلالالدین ملک شاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک به اصفهان رهسپار می شود تا سرپرستی رصدخانه ی اصفهان را عهده دار گردد. خیام نیشابوری 18 سال در آن جا اقامت می گزیند. به مدیریت او زیج ملکشاهی تهیه میشود و در همین سال ها (حدود 458) طرح اصلاح تقویم را تنظیم می نماید. تقویم جلالی را تدوین کرد که به نام جلالالدین ملکشاه معروف است، ولی بعد از مرگ ملکشاه کاربستی نیافت. در این دوران خیام به عنوان اختربین در دربار خدمت می نمود هرچند به اختربینی اعتقادی نداشت. در همین سالها (456) مهمترین و تأثیرگذارترین اثر ریاضی خود را تحت عنوان “رساله فی شرح مااشکل من مصادرات اقلیدس” را می نگارد و در آن خطوط موازی و نظریه ی نسبت ها را بسط میدهد. همچنین بیان میشود که خیام هنگامی که سلطان سنجر، پسر ملک شاه در کودکی به آبله گرفتار بوده وی را درمان کرده است. پس از فوت ملکشاه و کشته شدن نظامالملک، خیام نیشابوری مورد کم لطفی قرار گرفت و کمک مالی به رصدخانه قطع گردید پس از سال 479 اصفهان را به قصد اقامت در مرو که به عنوان پایتخت جدید سلجوقیان انتخاب گشته بود، ترک نمود. احتمالا در آنجا میزان الحکم و قسطاس المستقیم را به نگارش درآورد. رساله مشکلات الحساب (مسائلی در حساب) احتمالا در همین سال ها به رشته تحریر درآمده است. غلامحسین مراقبی گفته است که خیام در زندگی زن نگرفت و همسر انتخاب نکرد.
مرگ خیام را در بین سالهای 517-520 هجری میدانند که در نیشابور اتفاق افتاد. گروهی از تذکره نویسان نیز وفات وی را 516 نگاشته اند، ولی بعد از بررسی های لازم معلوم گشته که تاریخ وفات او سال 517 بوده است. مقبره خیام نیشابوری هم اکنون در شهر نیشابور، در باغی که آرامگاه امامزاده محروق در آن واقع میباشد، قرار گرفته است.
قیصر امین پور یکی از شاعران به نام معاصر می باشد که آثار ماندگاری از خود بر جای گذاشته است. سعی داریم نگاهی به زندگینامه قیصر امین پور داشته باشیم و در ادامه زیباترین اشعار قیصر امین پور را با هم یکی به یک ورق بزنیم.
زندگینامه قیصر امین پور
قیصر امینپور شاعر نامدار معاصر در دوم اردیبهشت ماه سال 1338 در شهرستان شوشتر بخش گتوند (شهرستان امروزی) در استان خوزستان پا به هستی نهاد. دوران تحصیای در راهنمایی و متوسطه خود را در شهر دزفول گذراند و در سال 1357 در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران قبول شد، اما بعد از مدتی قیصر امین پور از تحصیل در این رشته منصرف شد.
قیصرامینپور، در سال 1363 برای بار دوم اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا طی کرد و در سال 1376 از پایاننامه دکترای خود با راهنمایی دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» دفاع نمود. این پایاننامه در سال 1383 و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به انتشار رسید.
قیصر امین پور در سال 1358، از جمله شاعرانی بود که در پایه گذاری و استمرار فعالیتهای واحد شعر حوزه هنری تا سال 1366 تأثیر گذار بود. قیصرامین پور طی این دوران مسئولیت صفحه شعرِ هفتهنامه سروش را عهده دار بود و نخستین مجموعه اشعار قیصر امین پور در سال 1363 منتشر شد. نخستین مجموعه اشعار قیصر امین پور «در کوچه آفتاب» دفتری از رباعی و دوبیتی بود و پس از آن «تنفس صبح» تعدادی از غزل ها و شعرهای سپید او را در بر میگرفت. قیصر امین پور هرگز اشعار فاقد وزن نسرایید و در عین حال این نوع شعر را نیز هیچ گاه مردود ندانست
دکتر قیصرامینپور، تدریس در دانشگاه را در سال 1367 و در دانشگاه الزهرا آغاز نمود و بعد در سال 1369 در دانشگاه تهران مشغول تدریس گشت. قیصر امین پور همچنین در سال 1368 موفق به کسب جایزه نیما یوشیج، موسوم به مرغ آمین بلورین گشت. دکتر قیصر امینپور در سال 1382 بهعنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده گردید.
ویژگی های اشعار قیصر امین پور
مضامین نو و بکر در اشعار قیصر امین پور
آگاهی و خردمندی و دقت نظر قیصرامین پور از وی شاعری مضمون یاب و نکته پرداز ساخته است. مضمون یابی و نکته پردازی قیصر از نوعی نیست که او را از واقعیت ها دور ساخته و نازک اندیشی های معما گونه را به ذهن و زبانش راه دهد. (همانند شاعران سبک هندی) ویژگی زبان او در عین سادگی و روانی، از زیبایی چشمگیری برخوردار می باشد.
تفکرات نو در اشعار قیصر امین پور
یک اندیشه سنتی در این مورد بر این اعتقاد است که هر چه بوده، گذشتگان و دیگران سروده و نوشته اند. پس آنچه سروده و نوشته می شود، تازگی و طراوت ندارد و دست کم تفسیری از آثار آنان می باشد. ولی جوابی دیگر می باشد که می گوید: همه چیز را همگان می دانند و همگان همچنان به خلق و کشف مدام هنری باور دارند. قیصر امین پور یکی از شاعرانی است که در این زمینه تلاش خوبی را سرگرفت.